Drugi april su Ujedinjeni narodi 2008. godine proglasili Svjetskim danom svjesnosti o autizmu, kako bi skrenuli pažnju javnosti na sve veći problem tog složenog poremećaja koji se kod pojedinaca najčešće razvije u prve tri godine i uglavnom traje do kraja života. Glavne karakteristike su slaba ili nikakva socijalna interakcija i komunikacija.
Roditelji djece s autizmom u Beogradu, uz sve, muku muče i sa gradskom administracijom.
Dok čeka kćerku po povratku iz škole, Tatjana automobil ostavlja nasred ulice. Ova izmjena, u odnosu na uobičajeno mjesto za parkiranje, nešto je na šta se desetogodišnja Maša tek navikava. Autizam stvara šablone koje je teško i rizično mijenjati.
„Kada idem na radionicu sa Mašom i parkiram se na parking-mesto kod opštine Zvezdara, ona tačno zna gde mi idemo. Povezala je to parking-mesto sa tim pozitivnim osećanjem koje ima kada ide na radionicu. Svaki put kada smo iskočili iz te rutine, ja sam imala problem da je odvedem tamo iz prostog razloga što ona ne razume gde ide i na taj način dovodim se u situaciju da je uvedem u neko kritično stanje, u promenu ponašanja“, kaže Tatjana Stojanović, majka djevojčice sa autizmom.
Takva promjena, međutim, izmjenom Pravilnika beogradskog Sekretarijata za socijalnu zaštitu bila je neminovna.
Borba protiv uskraćenih prava
Na spomenuto parking-mjesto, Tatjana, kao majka djevojčice sa autizmom, više nema pravo. Iako je novi pravilnik proširio listu onih koji na mjesto za osobe sa invaliditetom mogu da se parkiraju, autizam se više ne prepoznaje kao takva kategorija, što roditelji doživljavaju kao diskriminaciju.
U Sekretarijatu za socijalnu zaštitu grada Beograda kažu da su se u odluci o izmjenama rukovodili zakonom.
„Zakon o socijalnoj zaštiti ne prepoznaje autizam kao posebnu smetnju koja ostvaruje neka druga prava i usluge u odnosu na drugu decu koja imaju neke druge intelektualne smetnje ili neke druge senzorne ili motoričke smetnje. Deca koja nemaju pridružene smetnje su takozvani lakši oblici autizma i što se njih tiče, grad radi na tome da oni dobiju ona prava i usluge koje su njima najneophodnije“, kaže Milena Beočanin iz Sekretarijata za socijalnu zaštitu Beograda.
Za roditelje djece sa autizmom, ovaj argument nije prihvatljiv. Ustanove socijalne zaštite nemaju prava da licitiraju koje su potrebe bitne i značajne za funkcioniranje pojedinaca.
U Sekretarijatu roditeljima savjetuju da im zdravstvenu dokumentaciju svoje djece ponovo podnesu. Bit će proslijeđena Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje na osnovu čijeg nalaza Sekretarijat dalje postupa.
Koliko je takvih roditelja - nije poznato, jer evidencija o djeci sa autizmom ne postoji ni na nivou grada, kao ni na nivou republike. Organizirani u nekoliko udruženja, poručuju da će borbu za uskraćena prava svoje djece i dalje nastaviti.
Izvor: Al Jazeera
Zakon o socijalnoj zaštiti Beograda ne prepoznaje autizam kao posebnu smetnju, što stvara dodatne probleme.